Wprowadzenie do życia Stanisława Serwacego Jełowickiego
Stanisław Serwacy Jan Jełowicki, herbu własnego, to postać, która w znaczący sposób wpisała się w historię I Rzeczypospolitej. Urodził się 12 maja 1742 roku w Koleśnikach, a zmarł 8 lipca 1811 roku w Ożeninie. Jego życie i działalność na różnych polach społecznych i politycznych sprawiły, że stał się ważnym przedstawicielem swojej epoki. Był nie tylko politykiem, ale także osobą zaangażowaną w sprawy lokalne oraz patriotyczne.
Początki życia i wykształcenie
Stanisław pochodził z rodziny o tradycjach szlacheckich. Jego ojcem był Franciszek, starosta nowosielecki, a matką Elżbieta Wybranowska. W młodości zdobywał wykształcenie w kolegium jezuickim w Ostrogu, gdzie zgłębiał wiedzę nie tylko z zakresu nauk humanistycznych, ale również duchowych. To właśnie tam kształtowały się jego poglądy oraz wartości, które miały później wpływ na jego działalność polityczną i społeczną.
Kariera polityczna i wojskowa
W 1767 roku Stanisław Jełowicki został mianowany miecznikiem łuckim na mocy przywileju króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Ta nominacja oznaczała dla niego początek kariery politycznej. W 1769 roku związał się z konfederacją barską, gdzie pełnił funkcję konsyliarza. Była to organizacja mająca na celu obronę niepodległości Polski przed dominacją rosyjską.
Jako członek Generalności, Rady Generalnej konfederacji, Jełowicki odgrywał istotną rolę w reprezentowaniu interesów województwa wołyńskiego. Utrzymywał bliskie relacje z innymi prominentnymi postaciami tamtego okresu, co pozwoliło mu na wpływanie na bieg wydarzeń politycznych. Mimo że jego działanie w Radzie Generalnej nie przyniosło mu wielkiej sławy, to jednak był ceniony za swoje zaangażowanie i poświęcenie dla sprawy narodowej.
Życie prywatne i rodzina
W 1776 roku Stanisław Jełowicki ożenił się z Klarą Pruszyńską, córką kasztelana owruckiego. Ich małżeństwo było korzystne nie tylko ze względów osobistych, ale również finansowych, ponieważ Klara wnosiła znaczny posag wynoszący 1 milion złotych polskich. Związek ten przyniósł mu także dodatkowe korzyści majątkowe poprzez długi odziedziczone po bracie.
W 1782 roku Jełowicki nabył starostwo kuckie od rodziny Poniatowskich oraz został komisarzem odpowiedzialnym za szacowanie dochodów z dóbr ziemskich w powiecie łuckim. Posiadając liczne dobra ziemskie, takie jak Ożenin, Sadki czy Koleśniki, stał się jednym z bardziej wpływowych ludzi w regionie.
Działalność religijna i patriotyczna
Stanisław Jełowicki był również osobą aktywnie zaangażowaną w działalność religijną. W 1792 roku ufundował kaplicę pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa w Ożenienie oraz cerkiew unicką w Stadnikach. Jego postawa patriotyczna i dbałość o lokalne sprawy sprawiły, że narażał swoje dobra na sekwestrację oraz konfiskaty ze strony władz.
Po upadku konfederacji barskiej
Artykuł sporządzony na podstawie: Wikipedia (PL).