„`html
Wstęp
Samuel Kanyon Doe, urodzony 6 maja 1951 roku w Tuzon, to postać, która na zawsze zapisała się w historii Liberii. Jako sierżant armii, stał się przywódcą zamachu stanu w 1980 roku, który na zawsze odmienił oblicze kraju. Po przewrocie, Doe objął władzę jako prezydent i generał armii, wprowadzając rządy autorytarne. Jego rządy były naznaczone brutalnością wobec opozycji oraz korupcją, co doprowadziło do jego obalenia i tragicznej śmierci w trakcie wojny domowej. W artykule tym przyjrzymy się życiu Samuel K. Doe, jego drodze do władzy oraz konsekwencjom jego rządów.
Początki życia i kariera wojskowa
Samuel Doe pochodził z plemienia Krahn, jednego z licznych plemion zamieszkujących Liberię. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Tuzon, rozpoczął naukę w baptystycznej szkole średniej w Zwedru. W 1967 roku zrezygnował z edukacji formalnej i zdecydował się na karierę wojskową. Zaciągnął się do armii Liberii, gdzie przeszedł szkolenie w bazie sił specjalnych USA. Dzięki determinacji i talentowi szybko awansował, osiągając stopień starszego sierżanta przed zamachem stanu w 1980 roku.
Zamach stanu i przejęcie władzy
12 kwietnia 1980 roku Samuel Doe wraz z grupą siedemnastu żołnierzy zorganizował zamach stanu, który miał na celu obalenie rządów prezydenta Williama Richarda Tolberta. W brutalnym ataku na rezydencję prezydencką Doe i jego ludzie zamordowali około trzydziestu wysokich urzędników państwowych, a sam Tolbert został zabity we śnie. Po udanym przewrocie Doe ogłosił się generałem oraz przewodniczącym Ludowej Rady Ocalenia, co oznaczało koniec rządów potomków amerykańskich niewolników.
Mimo początkowych obietnic przywrócenia rządów cywilnych i demokratycznych reform, Doe szybko okazał się dyktatorem. Zawiesił konstytucję kraju oraz polecił stracenie kluczowych współpracowników Tolberta. W obawie przed akcjami odwetowymi, otoczył się członkami swojego plemienia Krahn, co doprowadziło do braku umiejętności politycznych w rządzie i stagnacji w wielu sektorach życia publicznego.
Rządy autorytarne i opozycja
W 1985 roku Samuel Doe stawił czoła pierwszym poważnym wyzwaniom ze strony opozycji. Po nieudanej próbie obalenia go przez byłego dowódcę armii, generała Thomasa Quiwonkpę, Doe przeprowadził wybory, które jednak były obciążone licznymi nadużyciami i terrorami. Mimo że komisja wyborcza ogłosiła go zwycięzcą z poparciem 51%, sytuacja polityczna w kraju uległa dalszemu pogorszeniu.
W kolejnych latach rządy Doe były coraz częściej krytykowane za łamanie praw człowieka oraz korupcję. Były oskarżany o przywłaszczenie znacznych sum pieniędzy uzyskanych z amerykańskiej pomocy humanitarnej. W kraju narastały napięcia społeczne oraz ekonomiczne problemy, które doprowadziły do rozwoju ruchów opozycyjnych i ostatecznie wybuchu wojny domowej.
Wojna domowa i upadek reżimu
W 1989 roku Liberia stanęła na krawędzi katastrofy. Charles Taylor, dawny minister w rządzie Doe, stanął na czele Narodowo-Patriotycznego Frontu Liberii i rozpoczął walkę z reżimem dykt
Artykuł sporządzony na podstawie: Wikipedia (PL).